Oyun

Oyun Nedir?

Oyun insanoğlunun var olduğu her çağda ve her yerde varlığını eğitim ve gelişim açısından sürdürmüş önemli bir etkinliktir. Oyun, farklı kültürlerde ve tarihsel zamanlarda farklı amaçlara hizmet etmektedir. Eski Yunan toplumunda atletik oyunlar ve rekabet ön planda olduğu için Aristo ve Plato oyunu yaşamın bir parçası olarak kabul etmişlerdir. Orta çağda özellikle batı toplumlarında kilise tarafından kontrol edildiğinden oyun günah dolu etkinlik olarak görülmüştür. 1600-1700 yılları arasında gelişen sanayi devriminden sonra çocuk oyunları ve oyuncakları yaşamın doğal bir parçası olarak kabul edilmiştir. Oyun üzerine ilk teori 19. yüzyılın sonlarında gelişmiştir. Bu yüzyılın sonunda oyun, toplum tarafından kabul edilen bir davranış olmuştur (Çelen, 19921; Özdoğan, 2000;101; Pehlivan, 2005; 8; Elkonin, 2005: 82).

 

            Lazarus oyunu kendiliğinden ortaya çıkan hedefi olmayan, mutluluk getiren serbest bir aktivite olduğunu söylemiştir. Halle’e göre çocuk, oyunlarında insanlığın kültürel gelişimini yaşatmaktadır. Groos oyunu, çocukluğun sonunda ulaşılan olgunluk için ön denemeler olarak görür. Huizinga göre oyun, kişinin kendini bütünüyle kaptırdığı çok ciddi bir etkinliktir. Vanderberg ve Berlyne oyun davranışının karakteristik özelliğini belirlemenin zor olduğunu savunmuşlardır. Montaigne oyunu, çocukların en gerçek uğraşları olarak tanımlamıştır. Montessori de oyunu çocuğun “işi” olarak nitelendirmiştir. Piaget ise oyunu diğer etkinliklerden farklı kılan şu ölçütler üzerinde durarak çocuğun gelişimi ve eğitiminde oyun ortamını doğal bir süreç olarak görmektedir. Piaget’e göre “oyun kendi içinde bir bütündür, doğaçlamadır, eğlenceli bir etkinliktir, belli bir sıra ve mantık gerektirmez, çatışmalardan uzak, özgür bir ortamdır, içten güdümlüdür” (Cowie & Smith, 1989; Çelen, 1992; 24; Dönmez, 2000: 13; Özdoğan, 2000;101; Sevinç,2004; 26-28).

 

            Oyun faaliyeti içerik açısından aşağıdaki özellikleri içerir:

 

• - Oyun kendiliğinden ortaya çıkar, mutluluk ve rahatlık oyuna eşlik eder.

• - Oyun duyu organlarında, sinir ve kaslarda, zihinsel düzeyde oluşur ve bu üç düzey birlikte işler.

• - Oyunda deneyimler tekrarlanır, çevreyi taklit görülür, yeni şeyler denenir keşfedilir.

• - Oyun zaman ve mekânı kendi sınırlar.

• - Oyun çocuğun iç dünyasını dıştaki sosyal dünya ile birleştirmesine yardım eder.

• - Oyun düzenli gelişim aşamaları gösterir (Özdoğan, 2000;101).

 

        Genel tanımıyla oyun; belli bir amaca yönelik olan veya olmayan, kurallı ya da kuralsız gerçekleştirilen fakat her durumda çocuğun isteyerek ve hoşlanarak yer aldığı, fiziksel, bilişsel, dil, duygusal ve sosyal gelişimin temeli olan, gerçek hayatın bir parçası ve çocuk için en etkin öğrenme sürecidir (Dönmez, 2000: 13).

 

OYUNUN ÇOCUĞUN GELİŞİMİ ÜZERİNE ETKİLERİ

            Çocukların doğdukları andan itibaren başlayan oyun aktiviteleri onların bıkmadan ve usanmadan yaptıkları becerileri geliştirici ve pekiştirici bir araç niteliğine dönüşmektedir. Çocuğun oyun yoluyla geliştiği beceriler:

 

1. Temel becerileri pratik etmek,

2. Nesneler ve insanlar hakkında bilgi edinmek,

3. Bilişsel gelişime katkıda bulunmak,

4. Rol yapma yoluyla sosyal rolleri öğrenmek,

5. İmgelem gücünü ve sembolleştirme işlemlerini geliştirmek,

6. Duygusal gelişime katkıda bulunmak